انکار منکر از نهی از منکر نکردن بدتر است

هم حال هستیم، اما دوست داشتن گلی در بوستان دشمن ات گناه نیست، چیزی شبیه حماقت است. هیچ دیده اید دوستی یا غریبه ای را که بخواهی با چشمک پنهانی ساکت کنی و بعد او بلندتر از قبل آشکارت می کند و می گوید: بگذار! نه بگذار تا که بگویم آنچه که باید شنیده شود و تو دیگر به من چشمک نزن و آنجاست که می گویی: هر آنچه که می خوای بگو شاید حق و منطق با تو باشد که لازم است شنیده شود.

۱

خودمان را بیشتر از دیگران سرزنش کنیم که کور در خطاهای خود و بینا در خطاهای دیگرانیم.در قرآن کریم آیه چهل و شش سورهٴ مبارکهٴ ابراهیم هست که وقتی مناظره ای بین دشمن همیشگی انسان و افراد شکست خورده صورت می گیرد، شیطان می‌گوید:﴿فَلاَ تَلُومُونِی وَلُومُوا أَنفُسَکُم﴾ من را سرزنش نکنید انتخاب خودتان بود پس خودتان را سرزنش کنید.

همه چیز از کوچک به بزرگ تبدیل می شود جز بلا و مصیبت ها که از بزرگ به کوچک تبدیل می شوند. حقیقت این است که ما بدون چشم هم شاهد هستیم که اتفاقات از نوع مصیبت، همه یک جور هستند با صورت های متفاوت که برای افراد مختلف است که سه صورت دارد، اولین صورت اینکه :آنچه واقعاً هست مصیبت ها دیده می شود ،صورت دوم: آنگونه که مردم آن را می بینند بزرگ و کوچک می کنند دیده می شود و سومین صورت: آنگونه که خودمان می خواهیم باشد می بینیم یا که اصلاً نمی بینیم.

۲

برای کسی که سرمایه ای را از دست داده است سرزنش چه در فضای مجازی و چه در فضایی حقیقی و چه عمومی باشد و چه خصوصی نارسا وکمترین مجازات است،شنیده و یا دیده اید که گفته می شود تو بدبختی ! هیچ کار تو درست نیست!یا اینکه از فلانی یاد بگیر!ببین فلان فرد و مردم به کجا رسیدند!تو هیچ برای من و خودت و مردم ات انجام ندادی! یا اینکه مگر تو مادر و خواهر نداری ؟!.

 اگر کلاه خود را قاضی کنی می توانیم بگوییم که مردم در این روزگار سه گروه شده اند :

گروه اول :بلا زده و مستحق کمک که به دیگران تکیه می کنند

گروه دوم :کمک رسان به بلا زده ها که به خود متکی هستند

 و گروه سوم :کسانی که فقط در بلاها « سرزنش کردن » را آموخته اند و به دیگران می آموزند.

۳

سرزنش ها پنج منشاء دارد:

۱- برای خوشایند دیگران سرزنش صورت می گیرد.

۲- سرزنش ها برای حفظ آبروی خود است.

۳- برای دلسوزی های بی جا یا بجا سرزنش صورت می گیرد.

۴- سرزنش طمعی برای بدست آوردن چیزی است.

۵- از حواس پرتی است که سرزنش ها پدیدار می شود.

۶-سرزنش برای تبری جستن از کار دیگران یا خود است.

سرزنش معقول مقبول است،سرزنش ها در همه مسائل و شرایط از دو حالت خارج نیستند :یا جدی است و یا صوری و حکم جنگ زرگری دارد که برای فریب دادن دیگران می باشد و برای سرزنش ها چند احتمال هست :

اولاً:  دلیل سرزنش ها خود شیفتگی است

ثانیاً: مخاطبان سرزنش ها دست از کار بد خود بردارند

ثالثاً :سرزنش ها برای سبک شدن روان یا همان دل خنک کردن است.

۴

خیلی از حرفهای سرزنش آلود بیشتر برای تلقین ضعف است اما اگر هم خواستید کسی را سرزنش کنید به این چند نکته توجه داشته باشید:

نکته اول:در سرزنش ها مجادله نشود به این دلیل که مسلم است هر شخصی از خود در برابر هر سرزنشی واکنش نشان می دهد تا از کرامت انسانی خود دفاع کند و اینگونه آن سرزنش بی نتیجه باقی می ماند و حتی ممکن است انکار منکر کند و از افتخارات گذشته اش سخن بگوید.

نکته دوم:خود را بجای سر زنش شونده بگذاریم و به فکر راهکار باشیم بعد سرزنش کنیم و اگر دیدیم که طرف مقابل نمی خواهد بپذیرد موضوع را عوض کنیم.

نکته سوم:با واسطه سرزنش کنید یعنی کسی را بجای خود مامور این کار شود ویا با کنایه و بگذاریم که سرزنش شونده خودش به اشتباه خود غیر مستقیم پی ببرد.

نکته چهارم:بگذاریم که سرزنش شوند احساس کند که شما منصف هستید و خوبی های او هم دیده شده است.

نکته پنجم:قبل از هر سرزنشی مطمئن شوید که طرف مقابل حتماً  آن کار یا خطا را انجام داده است و مستحق سرزنش است و اینکه معذور و مجبور به آن کار نشده باشد.

نکته ششم:بزرگ را کوچک نشان دادن و کوچک را بزرگ نشان دادن به هنگام سرزنش هر دو فاسد کننده و خطاست.

نکته هفتم:حسن نیت را اول ثابت کنید و به طرف مقابل نشان دهید که خودتان از او نسبت به خودش هم مهربان تر هستید بعد سرزنش کنید.