داشتن نگاه منظومه‌ای به دین در تبلیغ هوشمندانه موثر است

حجت الاسلام والمسلمین محمد عالم زاده نوری(زید عزه) معاون تهذیب حوزه‌های علمیه، در مراسم افتتاح «سومین دوره پودمانی طرح تعالی اساتید حوزه‌های علمیه» در مدرسه علمیه امام صادق چهار باغ ، اظهار داشت: خروجی حوزه‌های علمیه در یک کلام باید فقط عالم دین باشد.

وی با بیان اینکه خروجی حوزه علمیه جامعه شناس، استاد فلسفه، استاد اخلاق و استاد فقه نیست، تصریح کرد: فقط عالم دین و تفقه در دین، خروجی حوزه علمیه باید باشد، بنابراین باید تلاش کنیم هم خود عالم دین شویم و همه عالم دین تربیت کنیم.

وقتی سخن از عالم دین می‌کنیم، منظور عالم دینی با همه ابعاد و جوانب است، عالم دین با عالم فقه و اصول متفاوت است، بلکه عالم دینی باید دین را به صورت یک منظومه کامل و متوازن در نظر داشته باشد.

وی با بیان اینکه عالم حوزه علمیه، باید یک دین شناس کامل با همه ابعاد باشد، گفت: فهم درست دین این است که حقیقت اسلام را با شناخت تمام اجزا و روابط بین اجزا در قالب یک منظومه یکپارچه مد نظر داشته باشیم.

این نگاه کلان یکپارچه و منظومه‌ای برای دین لازم است، چرا که در تبلیغ دین باید این نوع نگاه را داشت که نیازمند شناخت دین به صورت منظومه‌ای و یکپارچه هستیم.

وی با تأکید بر اینکه بین نظام و منظومه معارف دینی تفاوت وجود دارد، گفت: نظام معارف اسلامی یعنی بخش حیاتی کل معارف اسلامی تبیین شود، ولی منظومه معارف اسلامی به پیکره و تصویر کامل از دین گفته می‌شود که همه اجزا و روابط بین آنها در یک تصویر بیان می‌شود.

ما در شناخت دین برای طلبه، اساتید و مردم باید یک دستگاه معرفتی را عرضه کنیم، اما اکنون به بیان و معرفی پاره‌هایی از دین اکتفا کرده‌ایم.

تربیت اعتقادی الزاماً در کلاس‌های کلامی و مباحث خشک فلسفی تحقق نمی‌یابد و برای تحقق تربیت اعتقادی باید یک تصویر کامل منسجم توصیف کنیم، چرا که عمدتاً با قسمتی از اسلام و مسائل تربیتی مواجه بوده‌ایم.

ما فکر می‌کنیم که باید برای اعتقادات و عقاید، کلاس ایدئولوژیک تشکیل داد و با استدلال دقیق مخاطب را تحت تاثیر قرار دهیم، ولی حقیقت آن است که یک ارائه با تصویر زیبا، کامل و یکپارچه از دین می‌تواند مخاطب امروز را اقناع کند.

متاسفانه امروز به جای آن که عالم دین تربیت شود، ما عالمان بخش‌هایی از دین را تربیت کرده‌ایم، بنابراین لازم است که نسبت به اسلام و قرآن کریم یک نمودار درختی در ذهن داشته باشیم چرا که همه معارف و آیات قرآن در یک ردیف و در سطح قرار ندارد، بلکه شامل لایه‌های متعدد با مفاهیم و بعد طرح‌های مختلفی هستند که همچون یک درخت می‌توانند به یک پیکر به هم مرتبط شوند.

 بعد از آنکه این نظام معرفتی، نظری و اندیشه‌ای حاصل شد، ما نیازمند نظام عینی و عملیاتی هستیم، نظام عینی، تشکیلات و سازمان اجرایی است که نظام نظری را روی سطح زمین اجرا می‌کند.

اینکه کدام عمل از دیگری برتر است، احتیاج به نگاه منظومه‌ای دین دارد، در مقام تبلیغ هوشمندانه دین، نگاه منظومه‌ای به دین بسیار راهبردی است، این نگاه منظومه‌ای به معارف دینی در سلیقه طلاب در عرصه تبلیغ نیز موثر است.

ایجاد یک استخوان بندی فکری در جوانان پیش از حرکت به سمت جزئیات معارف دینی ضروری است، امروز منظور از دین همان استخوان‌بندی فکری متناسب با معارف دینی است که باید پیش از اقدام به نماز و روزه در دین، این استخوان بندی و اساس فکری تشکیل شود، اما متاسفانه تصویر ابتدای ما از دینداری محدود به اقامه نماز، گرفتن روزه و مجالس روضه است.

در حالی که روح دینداری و حقیقت دین ولایت است که باید ابتدا آن را آموخت به نحوی که بتوان امام زمانه خود را شناخت و به یاد داشته باشیم این فهم بر اساس استخوان بندی فکری حاصل می‌شود.