وظیفه شناسی و نگرش عمیق در مطالب از خصایص بارز علامه مصباح یزدی بود
حجت الاسلام و المسلمین علی مصباح یزدی
ویژگی خاص دیگری که در کار علمی آیت الله مصباح وجود داشت این بود که مسئله ای را تا ریشه های عمیق آن و تا جایی که به بدیهیات برسد دنبال می کرد و این مبناگرایی و پایه گذاری حل مسئله بر اساس مبانی محکم مستدل ،ویژگی بود که در محققین کمتر دیده می شود.
حجت الاسلام و المسلمین علی مصباح یزدی عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) در مراسم گرامیداشت آیت الله مصباح یزدی در اصفهان با اشاره به ویژگی ها و خصایص آن عالم برجسته اظهار داشت:
مرحوم آیت الله مصباح یک شخصیت چند بعدی و دارای ویژگی های منحصر به فرد بود که برخی از آنها را از زبان دیگران می شنویم که شاید حجاب معاصرت و نزدیک بودن به این شخصیت مانع می شد که بسیاری از این نکات را به آن توجه کنیم.
یکی از ویژگی هایی که آیت الله مصباح داشت این بود که از جوانی به دنبال شناخت وظیفه خود به عنوان یک روحانی بود و تنها دنباله رو جریان رایج در حوزه ها نبود و همواره به دنبال شناخت نیازهای روز جامعه و بلکه جامعه بشری بود.
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) با بیان ویژگی خاص آیت الله مصباح در کار علمی گفت: ویژگی خاص دیگری که در کار علمی آیت الله مصباح وجود داشت این بود که مسئله ای را تا ریشه های عمیق آن و تا جایی که به بدیهیات برسد دنبال می کرد و این مبناگرایی و پایه گذاری حل مسئله بر اساس مبانی محکم مستدل ،ویژگی بود که در محققین کمتر دیده می شود.
وی نگاه عمیق به علم و آینده نگری و هم چنین اخلاص را از ویژگی های بارز آیت الله مصباح یزدی برشمرد و عنوان کرد: در نقد آراء علما، آیت الله مصباح، صاحب رأی در فلسفه، کلام، فقه، اصول ،عرفان و علوم انسانی بود و نظرات بسیاری از فلاسفه اسلامی را نقد کرده است.
حجت الاسلام و المسلمین مصباح یزدی با تاکید بر توجه آیت الله مصباح به مسئله نظام سیاسی اسلام تصریح کرد: یکی از موضوعات مهمی که آیت الله مصباح به آن پرداخته نظام سیاسی اسلام است و زمانی که به این مسئله می رسد به سراغ این می رود که برای یک نظام سیاسی چه مسائلی باید حل شود تا یک نظام سیاسی معقول و قابل دفاع ساخته شود و با حریت این مسئله را تحلیل می کند.
وی در ادامه سخنان خود به طعن و تحقیر مخالفان و معاندان در این حوزه اشاره کرد و گفت: امروز می بینیم که برخی از مخالفین و معاندین برای مقابله با کلام آیت الله مصباح به حرف های ژورنالیستی رو می آورند و با الفاظ مسخره آمیز سعی می کنند نظریه را ابطال کرده، کوچک جلوه داده و یا در نظر مردم تقلیل دهند و یکی از این مسائل، مسئله مشروعیت الهی نظام اسلامی است.
استاد حوزه علمیه به تبیین مختصری در این زمینه بر اساس نظریه آیت الله مصباح پرداخت و گفت: در آثار مختلف آیت الله مصباح ، نظر ایشان واضح بیان شده که خلاصه آن این است؛ مشروعیت یک اصطلاح در علوم سیاسی است و این اصطلاح دو معنا دارد که در فلسفه سیاسی یک معنا دارد و زمانی که در جامعه شناسی سیاسی به کار برده می شود معنای دیگری از آن به دست می آید.
وی خاطر نشان کرد: در جامعه شناسی، مقبولیت نظام سیاسی در بین مردم را مشروعیت می گویند، اما در فلسفه سیاسی بحث، امر دیگری است و مسئله این است که در یک نظام سیاسی، قوای نظام باید در زندگی مردم دخالت کند و لذا این سوال مطرح می شود فردی که در منصب قانون گذاری، اجرا یا قضا قرار گرفته حق دخالت در امور مردم را از کجا آورده است؟
حجت الاسلام و المسلمین مصباح یزدی عنوان کرد: در فلسفه سیاسی به این مسئله، مشروعیت می گویند، یعنی فردی مشروع است که حق قرار گرفتن در آن منصب را از جایی آورده باشد که آن فرد، ذاتا چنین حقی را دارد.
وی با بیان موضع تفکر اسلامی درباره این مسئله گفت: در تفکر اسلامی همه مردم از جهت حق دخالت در امور یکدیگر مساوی هستند، به این معنا که فردی که در منظومه اندیشه اسلامی حق امر و نهی به انسان ها را دارد خدای متعال است و اگر کسی قرار است در جامعه حکومت کند، باید از خدا اجازه داشته باشد و از آنجا که مردم، عبد خدا هستند از خود چیزی ندارند و انسان ها نسبت به خود مالک نیستند که بخواهند بخشی از این مالکیت را به دیگران واگذار کنند.
مدرس موسسه امام خمینی(ره) هم چنین به نقش مردم در این منظومه فکری نیز اشاره کرد و افزود: آیت الله در موارد مختلف بیان کرده است که نقش مردم در برپایی حکومت و تحقق حکومت اسلامی در زمان پیامبر(ص)، ائمه اطهار(ع) و هم چنین در زمان امام عصر(عج) صددرصد است و اگر مردم نخواهند حکومتی تشکیل نمی شود.
وی با تاکید بر نقش مردم در مقبولیت نظام سیاسی تصریح کرد: آیت الله مصباح به تشریح این معنا که نقش مردم در مشروعیت صفر ، اما در مقبولیت صد است پرداخته و لذا لازمه منطقی ربوبیت تشریعی الهی این است که هیچ کس غیر از خدا حق حکومت و قانون گذاری ندارد مگر آن که خداوند به آن اجازه داده باشد.