پاسخ دهی فقه و اجتهاد به رویدادهای نو ضروری است

حجت الاسلام و المسلمین حسین اثنی عشری، در جلسه بررسی فقه معاصر و متون و دروس تولید شده در این زمینه که با حضور برخی از اساتید دروس خارج و اساتید سطوح عالی حوزه علمیه اصفهان همراه بود با اشاره به ضرورت بهره گیری اساتید از این متون در دروس سطح و خارج اظهار داشت: یکی از موضوعاتی که دفتر فقه معاصر قم پیگیری کرده دروس تمهیدی فقه معاصر است.

مدیر دفتر فقه معاصر قم با بیان چیستی دروس تمهیدی فقه معاصر گفت: فقهای ما در ۶۰ سال اخیر کتاب هایی را در موضوعات معاصر تالیف کرده اند که از مجموعه کتاب های موجود، ۱۵ جلد کتاب در ۸ عنوان درسی انتخاب شد و دروس تمهیدی فقه معاصر به عنوان دروس اختیاری حوزه ارائه شد.

وی افزود: طلاب پایه ۹ و ۱۰ و هم چنین طلاب درس خارج، در این دروس به عنوان درس اضافه حضور می یابند و امسال ۱۵۷ استاد این دروس را تدریس و حدود هزار نفر از طلاب نیز در این دروس شرکت می کنند.

بررسی و تولید سند فقه هوش مصنوعی

حجت الاسلام و المسلمین اثنی عشری یکی دیگر از موضوعات مبتلا به درس فقه معاصر را خروجی های دفتر، اساتید و محصولات علمی آن عنوان کرد و ادامه داد: ما در یک سطح حوزوی تاکنون ۵۰ جلد کتاب به زبان عربی، فارسی و انگلیسی چاپ کرده ایم و این مسیر ادامه دارد و امسال برنامه رونمایی از آن را خواهیم داشت.

وی اضافه کرد: علاوه بر برنامه حوزوی نیاز به آن است که آنچه در حوزه تولید می شود در ادبیات دانشگاهی نیز مورد استفاده قرار گیرد، لذا خط زنجیره اجتهاد با دانشگاه را راه اندازی کردیم و تلاش ما بر این است که محصولات اساتید خود را وارد ادبیات دانشگاهی کنیم.

مدیر دفتر فقه معاصر قم تاکید کرد: در کنار این مسئله، موضوع پایان نامه ها نیز اهمیت دارد و در این راستا حرکت خوبی در حال انجام است و آن حمایت از پایان نامه های فقه معاصر بوده که ۱۸۸ موضوع در این باره مصوب شده است.

وی یکی دیگر از موضوعات دارای اهمیت خاص در فقه معاصر را سرریز و بازخورد کارهای علمی حوزه در حاکمیت بیان کرد و افزود: بحث بررسی و نقد اسناد و قوانین و هم چنین تولید اسناد و قوانین جدید نیز دستورالعمل ما بوده، به عنوان نمونه بررسی و تولید سند فقه هوش مصنوعی که یکی از این اسناد است.

حجت الاسلام و المسلمین اثنی عشری عدم پاسخگویی حوزه به موضوعات معاصر و نو را مانع توقف دستیابی به پاسخ های مورد نیاز جامعه ندانسته و گفت: اگر ما امروز در حوزه، این محتوا را تولید نکنیم و به نتیجه نرسانیم یک سال آینده قضات قوه قضائیه ایران، اسناد تولید شده خارجی و غربی را مبنای صدور احکام خود در زمینه جرائم هوش مصنوعی قرار خواهند داد، لذا اگر کار اجتهادی در مسائل معاصر وجود نداشته باشد نمی توان تنها با یک فرد مسئله گو این مسائل را حل کرد.

وی خاطر نشان کرد: ما اکنون در بخشی از موضوعات، کتاب های اجتهادی فنی و متن مورد نیاز را دارا هستیم و این نقطه ای است که طلبه محتوایی برای مطالعه دارد.

وی عنوان کرد: بسیاری از اساتید، به خصوص اساتید جدی مسئله نیاز به موضوع شناسی را بسیار گوشزد می کنند که آن موضوع شناسی استاد را به نقطه ای برساند که کلام اجتهادی خود را بیان نماید، از همین رو به نسبت مباحثی که مقالاتی درباره آنها نوشته شده کار موضوع شناسی بسیار خوبی نیز انجام شده است.

اختصاص حداقل یک روز در هفته از دروس سطح و خارج به مباحث جدید

وی اضافه کرد: زمانی که طلبه با موضوعات درگیری دارد و به منابع باز می گردد نکات جدیدی را از روایات به دست می آورد و قواعد جدیدی برای حل تعارضات پیدا می کند، لذا این کار ثمره آموزشی اجتهادی خود را دارد.

مدیر دفتر فقه معاصر قم با اشاره به برخی از رویدادهای روزآمد و نو در جهان معاصر که فقه و اجتهاد باید برای آنها پاسخ درخوری داشته باشد گفت: نیازی که امروز پاسخ ندهیم مراکز پاسخگوی دیگری هستند که به آنها پاسخ دهند، لذا درخواست ما از اساتید حوزه این است که حداقل یک روز در هفته از دروس سطح و خارج به مباحث جدید اختصاص داده شود.

وی تاکید کرد: باید به این نکته نیز توجه کنیم که کاری پس از سالیان سال ‘شروع شده است و هیچ گاه نباید انتظار کمال در گام اول از آن داشت، اما آغازی است که با حضور اساتید این کار در چند سال آینده بهتر نتایج خود را نشان خواهد داد و اگر حضور اساتید نباشد این اتفاق رقم نمی خورد.

گفتنی است برخی از اساتید حوزه اصفهان در این نشست مواردی را متذکر شده و درخواست هایی را برای تعامل بیشتر داشتند و پیشنهادهایی را ارائه کردند.