عالمی که شیخ بهایی زمان خود بود

عالم و ادیب فرزانه، دانشمند و منجم عالی قدر حضرت آیت الله حاج شیخ عباس علی ادیب حبیب‌آبادی فرزند محمد جعفر، در سوم جمادی الاول سال ۱۲۷۴ در شهر حبیب‌آباد برخوار دیده به جهان گشود.

وقتی تقریبا به سن بلوغ رسیدند، نزد دانشمند و مورخ مشهور جناب میرزا محمد علی معلم حبیب آبادی مشغول تحصیل شدند، و مقدمات را به پایان رساندند؛ در سن بیست و دوسالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان عزیمت کردند. حوزه علمیه اصفهان در آن زمان از نظر دارا بودن علما و مدرسین ،تقریباً با حوزۀ علمیّه نجف اشرف برابر بود.

آیت الله ادیب حکمت و فلسفه را در محضر این حکیم و فیلسوف وارسته ،که وارث علوم مرحوم جهان گیرخان قشقایی و مرحوم آخوند کاشی بود، آموخت و بدین ترتیب در سلسله حکماء و فلاسفه قرار گرفتند.مرحوم ادیب در دوران عمر خود مصدر خدمات ارزنده از احیای آثار گذشتگان و تعمیر و تجدید ساختمان حسینیه و مسجد و دیگر خدمات از جمله اقامه نماز عید فطر – از سنت هایی که متروکه شده بود-  تعمیر بقعه صاحب ابن عباد ساخت حسینیه طوقچی بر قبر محدث طبرانی،  تعمیر مسجد صاحب ابن عباد و تشکیل هیئت رضویه اصفهان است.

 آیت الله ادیب در رشته های علمی فقه، اصول و حتی ادبیات عرب مجتهد مسلم بود و در مسائل منطق ،حکمت و فلسفه،هیأت و نجوم تسلط کامل داشت. تخصص ویژه ای درعلوم ریاضی داشته و در رشته اسطرلاب و لگاریتم صاحب نظر بود ,با زبان فرانسه به خوبی آشنا بود و اشعاری نیز به این زبان سروده است.

مراسم بیست و هفتمین سالگرد رحلت این عالم ربانی صبح امروز با حضور آحاد مردم برگزار شد، حجت الاسلام سید احمد مومنی از اساتید حوزه و امام جماعت مسجد مقبره صاحب بن عباد، با بیان اینکه یکی از شخصیت‌های بزرگ و از نوابغ عصر ما آیت الله ادیب بودند اظهار کرد: آیت الله ادیب جامع معقول و منقول بود که ایشان را به شیخ بهایی زمان مثال می‌زدند.

وی با اشاره به اینکه آیت الله ادیب اضافه بر علوم حوزوی در علم ریاضیات، نجوم، هیئت و بسیاری از علوم در حد یک متخصص بود، افزود: ایشان در همه این زمینه ها کتاب نوشته اند چنانکه در زمینه علم هیئت کتاب قطبیه را نوشتند و ساعات شرعی قطب شمال و جنوب را که ۶ ماه شب و ۶ ماه روز است را به طور کامل و براساس قواعد علمی و منطبق با آیات و روایت نوشته اند.

استاد حوزه با بیان اینکه کتاب های نوشته شده توسط آیت الله ادیب کتاب های مورد نیاز روز بود عنوان کرد: کتاب احسن التقویم را برای اوقات شرعی اصفهان و بسیاری از شهرهای دیگر نوشتند، کتاب وظایف الشیعه با موضوع شرح دعای ندبه و کتاب ارث الشیعه را برای نحوه تقسیم ارث نوشتند که بسیاری از اساتید حوزه از قم برای تدریس ارث از کتاب ایشان استفاده می‌کنند چرا که ایشان بر اساس قواعد ریاضی و روایات و آیات قرآن ریز ریز احکام ارث را شرح داده اند و ثلث و خمس و ربع آن را با استفاده از مخرج مشترک بدرستی تقسیم کرده‌اند

وی با اشاره به اینکه کتاب ارث الشیعه آیت الله ادیب مورد تایید آیت الله بروجردی(ره) قرار گرفته است، اظهار کرد: یکی دیگر از کتاب های ایشان تطبیق نام دارد که پیرامون تطبیق سال های شمسی و قمری و بالعکس نگاشته شده است.

حجت الاسلام مومنی با بیان اینکه همه کتب آیت الله ادیب  هنوز چاپ نشده عنوان کرد: کتبی که ایشان بر نگارش آن ها همت می‌کرد کتابهایی بود که حوزه های علمیه و جوامع علمی زمان به آن نیاز مبرم داشت و تا آن زمان مثل و مانندی نداشت چنانکه برخی کتاب های ایشان هنوز هم بی بدیل است و در حوزه های تراز اول تدریس می‌شود.

وی با اشاره به اینکه از ویژگی های بارز آیت الله ادیب علاقه وافر به حضرت امام بود، تصریح کرد: اولین بار که ایشان به دیدار امام رفتند، وقتی چشمشان به جمال حضرت امام افتاد، اشعار زیبایی را در وصف امام سرودند.

گفتنی است، آیت الله ادیب ۱۴ خرداد ۷۱ دار فانی را وداع گفت و کنار مقبره صاحب بن عباد اصفهان مدفون گشت.