وظیفه شناسی از ویژگی های علامه طباطبایی(ره) بود

حجت الاسلام و المسلمین حسن معلمی در نشست علمی که به مناسبت بزرگداشت علامه محمدحسین طباطبایی(ره) در مدرسه علمیه خاتم الانبیاء(ص) داران برگزار شد با اشاره به فضایل علمی و اخلاقی علامه طباطبایی به ضرورت های پژوهش به عنوان کلید پیشرفت علم پرداخت و اظهار داشت:

علامه طباطبایی در آموزش و پژوهش حوزه، نقش داشت و یکی از ویژگی های علامه جمع بین تعقّل و تعبّد بود، به گونه ای که علامه در کنار تفسیر المیزان، بدایه و هدایه در فلسفه تالیف می کند.

وی افزود: این ویژگی از آن رو است که تعقل، بدون تعبد، ممکن است همانند فلسفه غرب به بیراهه برود و تعبد بدون تعقل نیز سبب تحجرگرایی است، هم چنان که حضرت امام خمینی(ره) نیز تعقل و تعبد را با یکدیگر جمع کرد، علامه نیز همین گونه بود.

این استاد حوزه با بیان ویژگی به روز بودن علامه طباطبایی گفت: علامه در زمان خود با فلاسفه مطرح جهان بحث می کرد و روش رئالیسم را نیز در مقابله با کمونیسم نوشت، لذا باید سخنان روز و جدید را شنید و روی آن دقت کرد و پاسخ آن را به دست آورد تا خود دچار شبه نشویم.

حجت الاسلام و المسلمین معلمی یکی دیگر از ویژگی های علامه طباطبایی را شاگردپروری عنوان کرد و ادامه داد: شهید مطهری، آیت الله مصباح و شاگردانی برجسته تربیت کرد و با همه شاگردان خود ارتباط داشت و مشکلات آنها را می دانست.

وی اضافه کرد: از دیگر ویژگی های علامه، فهم ضروریات بود، یعنی قابلیت مرجعیت علامه صددر صد بود، اما کمبود درس تفسیر، فلسفه و اخلاق در حوزه را حس کرد و آنها را برای حوزه ضروری تر دانست.

این استاد حوزه تواضع شخصیت و در کنار آن حریت و درک شرایط زمان خود را از ویژگی های برجسته علامه دانست و گفت: درک آنچه که ضروری است و این که انسان وظیفه خود را بفهمد بسیار مهم است.

وی خاطر نشان کرد: اکنون جامعه شناسی اسلامی، روانشناسی اسلامی، فلسفه، کلام، فقه و اصول وظیفه هستند و باید دید بر اساس استعداد، علاقه و با توجه به شرایط انقلاب، جامعه به چه نیاز دارد.

حجت الاسلام و المسلمین معلمی عنوان کرد: امروز هوش مصنوعی بحث بسیار مهمی است و افرادی که علاقه دارند، علاوه بر دروس طلبگی در زمینه هوش مصنوعی نیز وارد شوند، لذا باید این مسئله را متوجه شویم که وظیفه ما در این زمان چه چیزی است.

وی در ادامه سخنان خود به مسئله آموزش و پژوهش در حوزه نیز اشاره کرد و گفت: در زمینه آموزش و تدریس، بدترین شیوه، سخنرانی است و بهترین روش، تحقیق و کنفرانس است، لذا باید در تدریس، دانش پژوه در فرایند یادگیری قرار گیرد، یعنی تنها نباید اطلاعات را بالا برد، بلکه باید توان فهمیدن را به افراد یاد داد.

عضو هیئت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی افزود: طلبه باید از ابتدا تصمیم بگیرد که درست درس بخواند و درست کار علمی کند، در عین حال نیز ممکن است در آغاز راه مضیقه هایی وجود داشته باشد ، اما اگر عالم خوبی شوید همه خواهان این عالم می شوند، لذا باید در روش تدریس خود تجدیدنظر کنید و امر مباحثه و مطالعه را جدی بگیرید.

استاد حوزه با تاکید بر امر تحقیق و پژوهش در حوزه تصریح کرد: متاسفانه طلاب از ابتدای طلبگی دست به نوشتن نمی برند، در حالی که توصیه ما به طلاب برای این که علم آنها به کار دیگران بیاید این است که از ابتدای طلبگی دست به قلم باشند و یا خلاصه درس استاد را به قلم خود بنویسند.

وی هم چنین مسئله خودسازی را بسیار مهم دانست و گفت: اگر امروز در مسائل جزیی مراقبت از هوای نفس نکنیم، در آینده در مسائل بزرگ دچار مشکل می شویم، این در شرایطی است که در گذشته علما، حتی مرجعیت تقلید را به یکدیگر واگذار می کردند و به راحتی قبول نمی کردند.

عضو هیئت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی تغییر در روش تدریس و بهره گیری از شیوه های نوین ارائه درس و وسایل کمک آموزشی را برای اساتید حوزه ضروری بیان کرد و افزود: در روش تدریس و تغییر در برخی کتب درسی، علت عقب افتادگی ما در همین مسئله است که روش های خود را درست نمی کنیم، در حالی که استاد باید بتواند از وسائل کمک آموزشی در امر آموزش استفاده کند و داشتن طرح درس برای استاد بسیار مهم است.

وی خاطر نشان کرد: علاوه بر این طلبه باید تقریرنویسی، مقاله نویسی و خلاصه نویسی بداند و باید پژوهش هایی که انجام می دهد به روز و کاربردی باشد و مشکلی از نظام در حوزه های مختلف اعم از اعتقادات، اخلاقیات و یا مدیریت اجرایی رفع کند.

وی اضافه کرد: امروز شبهات الحادی غرب به صورت گسترده ای در فضای مجازی وجود دارد و یا تناقضات قرآنی را در جامعه مطرح می کنند و باید حوزه و طلاب پاسخ این امور را بدهند و خود را برای آن آماده کنند و لذا باید پژوهش و آموزش به سمت کاربردی شدن برود.

حجت الاسلام و المسلمین معلمی عنوان کرد: اگزیستانسیالیست یک مکتب غربی است و یک شاخه الحادی دارد و غرب بر اساس آن داستان می نویسد و با این فلسفه، داستان عرضه می کند، بر همین مبنا رهبر معظم انقلاب بر این مسئله تاکید دارند که ما نیز می توانیم بر اساس فلسفه و مکتب خود این کار را انجام دهیم.

وی با اشاره به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در خصوص کار در زمینه فلسفه کودک گفت: سالیان زیادی است که فلسفه کودک در غرب پیگیری می شود و دو محصول دارد در وهله اول کودک را عاقلانه تربیت می کند یعنی به کودک می آموزد تصمیمات زندگی باید عاقلانه باشد و بر اساس احساسات نباشد و پس از آن مبانی دینی خود را به زبان داستان بیان می کنند.

این استاد حوزه ارائه فلسفه بزرگان دینی و فلسفی به زبان کودکان را ضروری عنوان کرد و ادامه داد: این به این معنا است که باید به سمت کاربردی و به روز کردن این علوم برویم و از دبستان پایه ها را قوی کنیم و اگر در ذهن این ایده آل ها وجود داشته باشد از اکنون برای آن برنامه ریزی می کنیم.

وی هم چنین به تبیین ضرورت مطالعه و تحصیل فلسفه پرداخت و افزود: باید علم اصول، عقاید و فلسفه را در خدمت درست و عمیق فهمیدن قرآن به کار گیریم، به تعبیر دیگر اگر طلبه، فلسفه را خوب بخواند و نقد و اشکال کند در فهم آیات و روایاتی مربوط به مباحث فلسفی، مبنایی و اعتقادی نیز بسیار کارساز است.

وی تاکید کرد: بنابراین فلسفه به سه دلیل ضرورت دارد از جمله این که باید دین را با عقل اثبات کنیم پس ورود به دین با کمک عقل انجام می شود و پس از آن باید با عقل، شبهات را پاسخ داد و سپس فهم دقیق آیات و روایاتی است که مرتبط با اصول اعتقادی است.